رحیم واحدی*

سردشت بارها مورد تهاجم وحشیانه دشمنان قرار گرفته و حتی دو بار در آتش خشم مهاجمان سوخته و به خاکستر تبدیل شده است. در جریان جنگ خانمانسوز هشت ساله عراق علیه ایران نیز از شروع تا پایان جنگ و حتی بعد از قبول قطعنامه 598 شورای امنیت سازمان ملل، سردشت بارها به وسیله بمب و خمپاره و توپ از زمین و هوا مورد حمله قرار گرفت. در طول جنگ مردم سردشت کاشانه خود را ترک نکرده و بیشترین صدمات جانی و مالی را متحمل شدند که بزرگ ترین جنایات قرن در سردشت و به مردم مظلوم و بی دفاع این شهر ستم کشیده تحمیل شد، یعنی استفاده از سلاح های غیرمتعارف و کشتار جمعی که در بعدازظهر هفتم تیرماه سال 1366 به روی مردم غیرنظامی شهرمان باریدن گرفت و ده ها تن شهید و هزاران تن نیز از جمله زنان و کودکان و پیر و جوان مصدوم و قربانی این جنایت ضد بشری شدند.
شکل گیری انجمن دفاع از حقوق مصدومان سردشت

بعد از گذشت 12 سال از جنگ که بمباران شیمیایی مناطق مسکونی و غیر نظامی سردشت به بوته فراموشی سپرده می شد، انجمن دفاع از حقوق مصدومان شیمیایی سردشت توسط قربانیان این جنایت بزرگ قرن، حرکتی، منسجم و با این اهداف شروع شد؛

- شناساندن ایران به عنوان قربانی حملات شیمیایی و سلاح های غیرمتعارف و سردشت به عنوان اولین قربانی سلاح های شیمیایی در جهان

- شناساندن قربانیان و مصدومان فاجعه به سازمان ها و ارگان های ذی ربط جهت خدمات رسانی هرچه بیشتر و بهتر

- برگزاری مستمر برنامه های سالگرد و دعوت از سازمان ها و NGOهای خارجی و داخلی و انعکاس عمق فاجعه به جامعه بشری

- برگزاری همایش ها و میزگردهای علمی و حقوقی جهت بررسی مشکلات و معضلات موجود

- ارتباط تنگاتنگ با NGOها و سازمان های داخلی و خارجی

- برقراری ارتباط با بنیاد مستضعفان و جانبازان (وقت) جهت برگزاری کمیسیون های پزشکی به طور مستمر و در شهر سردشت و حل مشکلات موجود از جمله صورت سانحه برای شناسایی مصدومان شیمیایی و...

در بعد داخلی مکاتبات و ملاقات با دولتمردان و روسای سازمان های مرتبط با موضوع مصدومان شیمیایی و برگزاری کمیسیون های پزشکی در سطح شهرستان سردشت، معاینه مصدومان فوق و شناسایی حدود 1500 نفر به عنوان جانبازان شیمیایی (قبل از تشکیل انجمن این تعداد کمتر از 100 نفر بود)، انعکاس مشکلات بازماندگان فاجعه غیرانسانی بمباران شیمیایی به دولتمردان و برگزاری مستمر سالگرد تاکنون، دعوت از مسوولان و متخصصان علمی و پژوهشی و پزشکی و حقوقی و همچنین خبرنگاران، برگزاری همایش ها و میزگردها و نمایشگاه های مختلف، همکاری با دانشجویان،سازمان ها و NGOهای مختلف برای برگزاری همایش ها و نمایشگاه ها در سطح کشور، چاپ و نشر گاهنامه (پوشپر) خبرنامه داخلی انجمن، تشکیل کمیته های مختلف برای تخصصی کردن بیشتر پیگیری مشکلات و معضلات موجود و سعی در حل کردن مشکلات فوق از جمله کمیته حقوقی، پزشکی، بانوان، روابط بین الملل و مطبوعات و... از فعالیت های این انجمن در راستای رسیدن به این اهداف است.

از دیگر فعالیت های این انجمن عضویت در سازمان OPCW(منع تولید، گسترش و نگهداری سلاح های شیمیایی) به عنوان ناظر بر اجلاس و تخصیص دو کرسی در آن سازمان به این انجمن، برگزاری نمایشگاه در حاشیه برگزاری اجلاس و ملاقات با مدیرکل سازمان OPCW، دعوت از ایشان و مسافرت شان به ایران، ارتباط با NGOهای دیگر مرتبط در موارد مختلف حقوق بشری، پیگیری موضوع حقوقی و شکایت از یکی از دلالان در پرونده مذکور که باعث صدور حکم محکومیت دلال فوق در دادگاه لاهه هلند شد، است. گفتنی است می توان این سند محکومیت را به عنوان اولین سند حقوقی صادرشده از طرف یک دادگاه اروپایی به نفع ایران و مصدومان شیمیایی به حساب آورد.این فعالیت های داخلی و خارجی در حالی است که تاکنون بیشترین کمک دولتی از طرف روابط عمومی بین الملل بنیاد شهید امور ایثارگران در حد چاپ بروشور و تکثیر سی دی بوده است.

نقش انجمن در کمیسیون های تعیین درصد

در سال 1379 تعداد افراد شناسایی شده توسط بنیاد جانبازان حدود 90 نفر بود که اکنون با پیگیری مستمر و مداوم به حدود 1500 نفر رسیده است که با گذشت 21 سال از این فاجعه هنوز تا رسیدن به تعداد واقعی قربانیان راه درازی در پیش است.اما در این بین و در رابطه با اختیارات و مسوولیت انجمن درباره کمیسیون های تعیین درصد سوءتفاهماتی پیش آمده، اما این نکته بدیهی است که انجمن ها در هیچ کجای دنیا اختیارات اجرایی ندارند و فقط در نقش انعکاس مشکلات مردم به سازمان های ذی ربط اقدام می کنند. انجمن ما نیز اکنون با تمام مسوولان و سازمان های ذی ربط ملاقات ها و مکاتبات وسیعی داشته و مشکلات واقعی قربانیان از جمله موضوع شناسایی نشدن همگی مصدومان را به اطلاع آنها رساند و راهکار عملیاتی نیز در اختیار آنها قرار داده است. ولی متاسفانه تاکنون با گذشت 21 سال از واقعه فوق هنوز بنیاد شهید و امور ایثارگران به دلیل ناتوانی علم پزشکی در جهت شناسایی عوارض گازهای شیمیایی از جمله گاز خردل بر مکانیسم بدن انسان نتوانسته است قربانیان فاجعه فوق را شناسایی کند، متاسفانه تاوان این خلاء پزشکی را باید قربانیان این فاجعه بپردازند. اما امسال مشکل دیگری هم به مجموع مشکلات دامنگیر این انجمن اضافه شده و مراسم یادبود شهدا و مصدومان سردشت برگزار نشده است.یکی از اهداف برگزاری مراسم سالگرد، احقاق حق مصدومان و شناسایی آنها از طرف مراجع ذی صلاح است. متاسفانه با وجود مستندات لازم و کافی هنوز بیشتر قربانیان فاجعه فوق شناسایی نشده و با مشکلات ناشناخته دست به گریبان هستند و اگر ما نتوانیم از درد و آلام این عزیزان فراموش شده کم کنیم شرکت در مراسم سالگرد هیچ توجیه عرفی ندارد همچنین هر مراسمی جهت برگزاری برنامه های آن مستلزم پرداخت هزینه است که متاسفانه انجمن به دلیل مشکلات مالی از پرداخت هزینه مراسم فوق عاجز است.بنابراین انجمن ضمن اینکه اعتراض خود را به این برخورد مسوولان اعلام می کند، بنا بر وظیفه مسوولیت های دولت را که تنها راه رسیدن به زندگی راحت در سردشت است، یادآوری می کند تا در اسرع وقت تمامی افرادی که در معرض گازهای شیمیایی قرار گرفته اند از هر طریق ممکن شناسایی شوند. محیطی سالم از نظر روحی و روانی و پزشکی و بهداشتی برای آن عزیزان به وجود آورند. مسائل حقوقی آنها را از هر طریق ممکن در سطح بین الملل مطرح کنند و بانیان این جنایت را به دادگاه های بین المللی بسپارند تا به سزای عمل خود برسند و هیچ جنایتکاری دیگر نتواند علیه بشریت اقدام کند.

*نایب رئیس انجمن دفاع از حقوق مصدومان شیمیایی سردشت